1947 Yılında kurulmuş Türkiye’nin ilk Derneği

1947 yılında Gayri resmi kurulan Dernek (Cemiyet)Türkiye’de henüz Dernekler kanunu yokken,1948 yılında Meclis Kararıyla Bayburt Kültür ve Yardım Cemiyeti adıyla kurulmuştur.

Dernek Mahmut Kemal Yanbey ve arkadaşları tarafından kurulan Derneğin amacı Bayburt’un İl olma çalışmalarının daha organize olunarak çalışılması amaçlanmıştır.

DERNEK TARİHİ

Bayburt Kültür ve Yardım Cemiyeti

3 Ocak 1947 Yılında Mahmut Kemal Yanbeğ ve beş arkadaşı,Bayburt Kültür ve yardım Cemiyeti adıyla Türkiye’nin ilk Hemşeri Derneğini gayri resmi olarak kurdular.

12 Aralık 1947 Yılında Mahmut Kemal Yanbeğ Başkanlığında ,Asaf Umar,Halis Yılmaztürk,Faik Kayalı , O.Zeki Mehmetli, İhsan Fazıl Enkavi Derrneğin kurucuları, (O tarihte Dernekler kanunu yoktu,) müracaat ederek Bayburt Kültür ve Yardım Cemiyeti,Meclis kararıyla Resmi olarak kuruldu.

Hemşeri Derneği kurma amaçları Bayburt’u Vilayet yapmak, Bayburt’un tarihini, kültürünü ve Folklorunu yeni nesillere taşımak,Kültürümüzü Memleketimizin dışına tanıtmak,Öğrencilerin okumasına destek sağlamak ve İstanbul’da Hemşerilerimizi bir araya getirerek birlik ve beraberliğimizi temin etmekti.

Derneğin Kurulması, 1947 Yılında İstanbul’a yerleşmiş bulunan ve birbirlerini ancak tesadüfen görebilen bir avuç Bayburtlunun bir araya gelmelerini tanışmalarını, hasret gidermelerini sağladı.

Dernek Merkezi İstanbul olan Bayburt Kültür ve Yardım Cemiyeti, kuruluş gayesini içeren tüzüğünü gazetelerde ilan ettikten sonra çalışmalara başladı.

İstanbul’da Yaşayan Tüm Bayburtlulara Cemiyetin kuruluşu ve gayesi Broşür bastırılarak bildirildi ve üye olmaları sağlandı.62 kişi o tarihte Derneğe üye oldu.

1947 Yılında Dernek toplantılarını her on beş günde bir Asaf Umarın Sirkecideki Yazıhanesinde yaparak geleceğe yönelik kararlar alırlardı.

Bayburt Kültür ve Yardım Cemiyetinin tüzüğüne göre kuruluş amacı olarak başta Bayburt halkının daha iyi örgütlenmesini,Bayburtluların vilayet olma hayalini en kısa zamanda gerçekleştirme çalışmalarına katkı sunmak olmuştur.

Bu doğrultuda ilk çalışması, 1948 yılında Büyük Ankara Otelinde Bayburt, Ankara ve İstanbul’da yaşayan Bayburt’un önde gelenlerinin katıldığı bir yemekte alınan bir kararla, dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile üç kişilik bir heyetin Bayburt’un il olması için bir görüşme yapması olmuştur.

Cemiyetin kurulduğunu duyan Bayburtlular ve İstanbul’a yerleşmek üzere gelen Bayburtlular üyeliğe kaydolmuş ve üye sayısı günden güne artmıştır. Her üye ayda 2,5 lira aidat ödeyerek cemiyete maddi katkıda bulunmuşlardır.

Bayburt Kültür ve Yardım Cemiyeti ilk Dernek Merkezini Sirkeci Süthan’da bir Oda Kiralayarak Faaliyetlerini buradan yürüttüler.

Bayburt Kültür ve yardım Cemiyeti ,1963 yılında İstanbul ,Fatih Fındıkzade semtinde Öğrenci Yurdu yapmaya karar verdi. İstanbul Belediyesinin tahsis ettiği arsa üzerine Yurt binası yapımı başladı.Bina 1966 Yılında bitirildi ve Bayburt Milli Eğitim Müdürlüğünün desteğiyle ,Bayburt’ta okuma imkanı olmayan öğrenciler tahsillerini tamamlamaları için İstanbul’a getirildiler.Öğrencilere maddi ve manevi destekler sağlanarak barınmaları ve tahsillerini tamamlamaları sağlandı.

Bayburt Kültür ve yardım Cemiyeti, 1948 yılında Beyoğlu Halkevinde 21 Şubat Bayburt’un Kurtuluş gününü kutlayarak, bu günü “Gurbette kutlama” geleneğini başlatmıştır.Bu gecelerde 10 tl ye bilet satılarak gecenin giderleri sağlanmıştır.

1948 Yılından sonra Cemiyetin en önemli faaliyeti haline gelen 21 Şubat Kutlama geceleri 1957 Yılında Beyoğlunda “Bayburt Folklor gecesi”adıyla kutlanmış ve bu gelenek bu güne dek coşkuyla kutlanmaya devam etmiştir.

Bayburt Kültür ve yardım Cemiyeti Yayınları: 1949 Yılında Cemiyet merkezinin ilk yayını Bayburtlu Zihnini hayatı ve eserlerini konu alan “Bayburtlu Zihni” isimli kitap olmuştur. 1950 yılında Bayburt adıyla broşür(Dergi):3 Sayı yayınlandı. 1963 yılında “Bayburtlu Celali: Hayatı ve Şiirleri” isimli eser olmuştur.

Bayburt Kültür ve yardım cemiyeti 1973’te Ankara,Samsun ve İzmir de üç şube açmıştır.Bu şubeler varlıklarını koruyamayarak kapanmıştır.

Bu gün Genel Merkez Binası olarak hizmet sağlayan bina Fındıkzade’deki bina öğrenci yurdu olarak hizmet verdi.

12 Eylül 1980 darbesinde İstanbul da tüm Derneklerin kapatılması gündem geldi.Bayburt Kültür ve yardım Cemiyeti Fındıkzade de bulunan yurt binasını Bayburt Belediyesinin üzerine tapu yaparak kapatılmamamsını sağladı.

Dernek Tapusunun Bayburt Belediyesinin üzerine yapılmasının ardından 99 yıllığına bilabedel Bayburt Belediyesinden kiraladı.

Türkiye’de 1973 yılında Dernekler Yasasının yürürlüğe girmesi üzerine Bayburt Kültür ve yardım cemiyeti ismi “Bayburt Kültür ve Yardım Derneği” olarak değiştirildi.

1996 Yılına kadar Dernek Faaliyetlerini İstanbul Bağcılarda,Bahçelievler de bulunan merkezlerinde sürdürdü.

1996 yılında Bayburt Kültür ve yardım Derneği Başkanı Suat Müftüoğlu ve yönetimi ,Dernekte yapılan bir toplantıda Vakıf kurma kararı aldılar.

Vakıf kurma kararı alınmasının ardından bir çok mekan bakıldı ve son olarak Fındıkzadedeki binanın üzerine kat atılarak Vakfında bu binada hizmet vermesi kararı alındı.

Alınan karar gereği Vakıf kurucuları binanın üzerine üç kat yapılmasını sağladılar ve Bayburt Kültür ve yardım Derneğinden elli yıllığına binanın belirlenen katlarını kiraladılar.

Fındıkzade de hizmet veren bina Bayburt Kültür ve yardım Derneği ve Bayburt Vakfının kullanımına bu günde hizmet vermeye devam ediyor.

2001 Yılından sonra Derneğe Başkan olan Hayrettin Altuncu Bayburt Kültür ve Yardım Derneğine Bahçelievler ve Bağcılar Şubelerini açmış ve Bayburt Kültür ve Yardım Derneğini şubeleri olan Genel Merkez konumuna yükseltmiştir. 2005 Yılında Dernek Genel Başkanlığına Abdurrahman Polattimur seçilmiş ,Çorlu ve Esenler şubelerini kazandırmıştır.2013 Yılında Göreve Gelen Faruk Kılıçarslan ,Avcılar,Tuzla ve Kapaklı Şubelerini Derneğe kazandırmıştır.2017 Yılında göreve gelen Hicabi Durmuş Ataşehir şubesini kazandırarak şube sayısını sekize çıkartmıştır.

Yazar / Mehmet Demirer