Türk Tarihinin Çin kaynaklarında yer alan bir efsaneye göre soykırımla başladığını ifade eden Okutmuş, Türklerin anavatanı Orta Asya’da 1. Göktürk Kağanlığını kurması ile başlayan serüveninin Doğu, Batı, Kuzey ve Güney yönlerinde yapılan fetihlerle 16. yüzyıla kadar büyüyerek uzandığını, bu tarihten itibaren yenilgilerin, toprak kayıplarını, dolayısıyla insan kayıplarını getirdiğini dile getirdi. 

Türklerin fethetti toprakları imar ettiğini, yollar, köprüler, hanlar, hamamlar camiler inşa etmenin yanı sıra yönettikleri topraklara Türk kökenli insanlar aktararak oraları her bakımdan vatanlaştırdığını ifade eden Okutmuş, fethedilen toprakların yerli halklara kültürlerini ve dini inanışlarını yaşama imkânı sunduklarını, kayıplarla birlikte meydana gelen çekilme ve geri dönüş sürecinin ise maalesef bir soykırım şeklinde gerçekleştiğini belirtti.

Balkanlar’ı örnek veren Okutmuş, toprakların yüzde 83’ünü nüfusun ise yüzde 69’unun yok edildiğinin üzerinde durarak, kalan nüfusun da Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğiyle Anadolu’ya alındığını ve bu göçlerin Anadolu’nun Türkleşmesinde büyük katkısının olduğunu dile getirdi.

Tarih boyunca Türklerin, Türk olduklarını dile getirmemeleri yönünde bir baskı altında tutulduğunu söyleyen Okutmuş, konuyla ilgili Ziya Gökalp, Falih Rıfkı Atay, Şevket Süreyya Aydemir gibi aydınların sözleri ile Osmanlı’nın son döneminde Türk kelimesine bakışı özetledi.

Etnografya Müzesi'nden yeni bir proje: Göç Yolu Etnografya Müzesi'nden yeni bir proje: Göç Yolu

Türklerin yaşadıkları bütün coğrafyalarda bu baskılara maruz kaldıklarını söyleyen Okutmuş, baskıların Türklük bilincini, dolayısıyla Türk dilini hedef aldığını söyledi. Türk Dünyası’nda ‘Bizim Yunus’ diye anılan Yunus Emre’den ve Türk milletine dilini hatırlatan, öz Türkçe ile yazan şairlerden örnekler veren Okutmuş, bu anlamda Şehriyar’ın ‘Haydar Baba’ya Selam’ şiirine Türk Dünyası’ndan yazılan nazirelerin aslında millete kendi dilini hatırlatmak, benliğine dönmek gibi bir uyanışa vesile olduğunu dile getirdi. 

Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk soyu için verdiği mücadeleleri anlatan, 1944 Turancılık davasında Türk aydınlarının çektiği sıkıntıları kısaca özetleyen Okutmuş, Bayburt özelinde ise Şehit Nusret Bey’den, Rus işgalinden bahsetti.